De Franchisewet: Implicaties voor Franchisegever & Franchisenemer

De nieuwe Franchisewet is als wetsvoorstel door de tweede en eerste kamer aangenomen en is per 1 januari 2021 van kracht. Doelstelling van de Franchisewet is het versterken van de rechtspositie van franchisenemers. In de Franchisewet was voor enkele elementen een overgangsperiode van 2 jaar opgenomen, echter deze overgangsperiode is inmiddels ook afgelopen waarmee de gehele wet per 1 januari 2023 volledig van toepassing is op alle franchisesamenwerkingen. Maar wat betekent de Franchisewet concreet voor franchiseformules en wat is er sinds de invoering dan zoal in franchisecontracten en werving & selectieprocessen aangepast?

Franchisewet legt nadruk op vier onderdelen

De Franchisewet legt de nadruk op vier onderdelen die volgens de wetgever cruciaal zijn voor evenwichtige franchiseverhoudingen:

1. De precontractuele uitwisseling van informatie.
2. De tussentijdse wijziging van een lopende franchiseovereenkomst.
3. Het overleg tussen franchisegever en zijn franchisenemers.
4. De beëindiging van de franchisesamenwerking.

Per onderdeel wordt hieronder kort (in niet-juridische taal) uitgelegd wat de Franchisewet op dit vlak bepaalt.

Precontractuele uitwisseling van informatie

De Franchisewet schrijft voor welke informatie franchisegevers minimaal moeten delen met potentiële franchisenemers. Doel hiervan is dat kandidaat-franchisenemers een weloverwogen beslissing kunnen maken om zich wel of niet aan te sluiten bij een franchiseformule.

Informatie moet tijdig verstrekt worden

Minimaal vier weken voordat de franchiseovereenkomst getekend wordt, moet alle informatie aan de kandidaat-franchisenemer verstrekt worden. Het gaat om alle informatie waarvan de franchisegever weet, of redelijkerwijs kan vermoeden, dat die voor franchisenemer van belang is om een weloverwogen keuze te kunnen maken.

Stand-still periode van vier weken

Deze vier weken is een stand-still periode. Tijdens deze periode mogen er geen aanvullende voorwaarden gesteld worden of wijzigingen doorgevoerd worden die mogelijk negatief of bezwarend uitpakken voor de kandidaat-franchisenemer. Ook mag de franchisegever een potentiële franchisenemer niet aanzetten tot het ‘alvast’ doen van investeringen of het tekenen van enige overeenkomst. De reden hiervoor is dat kandidaat-franchisenemer zich hierdoor mogelijk niet langer vrij voelt om na bestudering van de informatie of na het inwinnen van advies bij een adviseur te besluiten geen franchisenemer te worden.

Alle relevante informatie moet met kandidaat-franchisenemers gedeeld worden

Dit betekent tenminste:

1. De te tekenen franchiseovereenkomst, inclusief bijlagen.
2. Overzicht van alle te betalen vergoedingen en opslagen en andere bijdragen inclusief toelichting waarvoor deze dienen.
3. Overzicht van de investeringen die de nieuwe franchisenemer moet gaan doen.
4. Informatie over de wijze en frequentie van het franchiseoverleg.
5. Contactgegevens van het vertegenwoordigende orgaan van de franchisenemers (indien aanwezig).
6. Informatie over de financiële gezondheid van de franchisegever.
7. Financiële informatie over de beoogde locatie waar de nieuwe franchisenemer actief zal worden, of informatie van vergelijkbare franchisevestigingen.
8. Alle overige voor de kandidaat-franchisenemer potentieel relevante informatie.

Een dergelijke informatieverplichting bestaat in België al jaren. Net als in België is het met deze nieuwe Franchisewet ook in Nederland gebruikelijk geworden een Precontractueel Informatie Document (PID) op te stellen die aan de kandidaat-franchisenemer verstrekt wordt.

Tussentijdse wijziging van een lopende franchiseovereenkomst

Stilstand is achteruitgang. Dat geldt voor iedere organisatie en daarmee ook voor franchiseorganisaties. Goede franchisegevers zijn dan ook continue bezig hun franchiseformule door te ontwikkelen. In veruit de meeste gevallen is dit positief. Door te blijven ontwikkelen wordt een franchiseformule, en daarmee zowel de franchisegever als aangesloten franchisenemers, steeds succesvoller. McDonalds is daar al decennialang een goed voorbeeld van.

Bij doorontwikkeling kunnen er soms echter ook aanzienlijke investeringen van franchisenemers gevraagd worden. Ook kunnen bepaalde formuleontwikkelingen een negatieve impact hebben op de omzet of het rendement van een franchisenemer.

Franchisegever moet informatie verstrekken over wijzigingen

De franchisegever moet franchisenemers tijdig informeren als hij wijzigingen wil doorvoeren in de formule. Bijvoorbeeld als:

• franchisegever de franchiseovereenkomst wil wijzigen;
• franchisenemer moet gaan investeren in zijn onderneming;
• franchisegever een afgeleide formule wil gaan uitrollen (zoals een retailketen die een webshop of uitgeklede shop-in-shop variant wil lanceren).

Franchisegever moet informatie verstrekken over inzet van diverse vergoedingen

Naast informatie over voorgenomen wijzigingen in de formule moet de franchisegever ook informatie geven over hoe de diverse vergoedingen besteed worden. Het gaat hierbij met name over gebruikelijke vergoedingen zoals een marketingvergoeding of automatiseringsvergoeding. De gedachte hierachter is dat, door de franchisegever te verplichten hier informatie over te delen, er overleg plaats kan vinden over de optimale besteding door de franchiseorganisatie.

Instemmingsrecht voor franchisenemers bij grote investeringen of potentiële omzetderving

De Memorie van Toelichting bij de Franchisewet adviseert om een drempelwaarde in de franchiseovereenkomst op te nemen. Deze drempelwaarde beschrijft tot welk bedrag franchisegever eenzijdig wijzigingen kan doorvoeren. Bij wijzigingen met een impact die hier bovenuit stijgt, is instemming vereist van:

• de meerderheid van de franchisenemers (50% + 1), of
• de franchisenemers die het betreft.

Deze drempelwaarde mag in het contract niet zo hoog zijn, dat er feitelijk nooit instemming vereist is. Deze drempelwaardes gelden voor investeringen of kosten die de franchisenemer moet maken.

Investeringen die boven deze drempelwaardes uit komen kan de franchisegever alleen met instemming van de meerderheid van de franchisenemers, of met instemming van de betreffende franchisenemers, opleggen. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld als de franchisegever een alternatieve afgeleide formule wil lanceren waarbij er een omzetderving te verwachten is bij de bestaande franchisenemers.

In de praktijk is het dus belangrijk om de juiste drempelwaardes te bepalen. Enerzijds moet de franchiseformule slagvaardig blijven en is het niet werkbaar als voor iedere verandering in de formule, hoe klein ook, instemming van franchisenemers vereist is. Anderzijds wil de wet voorkomen dat de drempelwaardes zo hoog zijn dat franchisegever eenzijdig beslissingen kan maken die een té grote impact hebben op het resultaat van de franchisenemers.  

Het overleg tussen franchisegever en zijn franchisenemers

Franchise is een samenwerking. Die werkt alleen effectief als er goed overlegd wordt. Daarom regelt de Franchisewet dat franchisegever regelmatig in overleg dient te gaan met franchisenemers. Bijvoorbeeld over voorgenomen wijzigingen in de franchiseformule. Letterlijk staat er in de wet dat er minimaal één keer per jaar overleg tussen franchisegever en franchisenemer plaats moet vinden. In de praktijk zullen de meeste formules dit voor invoering al een aantal keer per jaar doen, waardoor dit in praktische zin niet veel impact had.

Er staat er in de Franchisewet eveneens dat franchisegevers hun franchisenemers regelmatig ondersteuning moet bieden in het kader van de franchiseformule. Ook dit deden meeste franchiseformules al consistent. De ondersteuning, en het er niet alleen voor staan, is immers in veel gevallen de reden voor een franchisenemer om zich aan te sluiten bij een franchiseformule.

De beëindiging van de franchisesamenwerking

Een goede franchisesamenwerking creëert een win-win situatie voor de franchisegever en franchisenemer. Het kan gebeuren dat de franchisegever wijzigingen in de formule wil doorvoeren waardoor de franchisenemer niet meer het win-win voorziet of ervaart. Dan is het belangrijk dat de franchisesamenwerking op een goede manier beëindigd kan worden.

Duidelijkheid over de waardebepaling van de franchisevestiging

In de overeenkomst moet duidelijk staan hoe de waarde van de franchisevestiging bepaald wordt wanneer een franchisenemer de franchisesamenwerking wil beëindigen en zijn vestiging aan de franchisegever wil verkopen. Dit kan een bepaalde rekenmethodiek zijn die toegepast wordt. Vaak zal er echter een proces beschreven staan in de franchiseovereenkomst en het handboek. Bijvoorbeeld dat een onafhankelijke derde op een professionele manier de waarde bepaalt.

Ook moet er duidelijk beschreven zijn hoe de eventuele goodwill van de franchisevestiging tussen franchisegever en franchisenemer verdeeld wordt bij verkoop aan een opvolgend franchisenemer. In de praktijk komt deze vaak aan de franchisenemer toe, maar hier wilde in het verleden nog wel eens discussie over ontstaan. Met name omdat er tot de invoering van de wet vaak weinig of niets over in de franchiseovereenkomst stond.

Beperkt concurrentiebeding

In de Franchisewet staat dat het concurrentiebeding van de franchisenemer niet langer mag duren dan een jaar en qua gebied niet groter mag zijn dan het exclusieve werkgebied waar de ondernemer actief was. Dit beding is in lijn met de bestaande jurisprudentie en had daarom in praktische zin weinig impact.

Niet verplicht wanneer franchisenemer in buitenland gevestigd is

De Franchisewet is dwingend recht voor alle franchisegevers met franchisenemers die in Nederland gevestigd zijn. Wanneer de franchisegever in Nederland gevestigd is, maar de franchisenemer in het buitenland gevestigd is mag er van de Franchisewet afgeweken worden. Ook als het Nederlands recht op de franchiseovereenkomst van toepassing is verklaard.

In sommige gevallen kan het aantrekkelijk zijn om van deze Franchisewet af te wijken. Anderzijds kan het ook voordelen hebben om de processen en afspraken voor zowel Nederlandse franchisenemers als buitenlandse franchisenemers gelijk te houden. Dit is dan ook een afweging die per franchiseformule apart gemaakt moet worden.

Zorg dat u zich aan de wet houdt

Volledig in overeenstemming met de Franchisewet werken vereist aanpassingen in het franchisecontract, het franchisehandboek en het werving & selectieproces. Bent u er niet zeker van dat u zich volledig aan de wet houdt? Neem dan vrijblijvend contact met ons op!