Wet VBAR tegen schijnzelfstandigheid: Hoe kunnen bedrijven zich voorbereiden en is franchise een oplossing? 

De Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR) staat voor de deur en zal naar verwachting in 2026 van kracht worden. Deze wet is bedoeld om meer duidelijkheid te verschaffen over de status van zelfstandige professionals (zzp'ers) en werknemers, en om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Maar wat betekent dit voor organisaties die met zzp’ers werken? En kan franchise een haalbare oplossing zijn voor de uitdagingen die deze wet met zich meebrengt? 

Waarom de Wet VBAR? 

De Wet VBAR is ontwikkeld om de onduidelijkheid rondom het onderscheid tussen zelfstandigheid en werknemerschap op te lossen. Onder de huidige wet- en regelgeving, zoals de Wet DBA, was er veel onzekerheid over wanneer iemand als zelfstandige kon worden ingehuurd. Dit leidde vaak tot situaties van schijnzelfstandigheid, waarin werkenden formeel als zzp'er werkten, maar in feite onder de voorwaarden van een dienstverband opereerden. De nieuwe wet beoogt hier een einde aan te maken en moet zowel zzp’ers als werkgevers meer duidelijkheid geven over hun rechtspositie. 

Daarnaast wil het kabinet de druk op het sociale stelsel verlichten. Wanneer een groot deel van de werkenden als zelfstandige werkt, dragen zij minder bij aan sociale voorzieningen zoals pensioen en arbeidsongeschiktheidsverzekeringen. Door schijnzelfstandigheid tegen te gaan, wordt het stelsel beschermd en worden eerlijke arbeidsrelaties bevorderd. 

Belangrijkste veranderingen onder de Wet VBAR 

De Wet VBAR brengt een aantal belangrijke veranderingen met zich mee die direct impact zullen hebben op hoe bedrijven zzp’ers kunnen inhuren. Hier zijn de belangrijkste veranderingen: 

1. Tariefgrenzen en rechtsvermoeden van werknemerschap: De wet introduceert een ondergrens voor het uurtarief van zelfstandigen. Als een zzp'er een uurtarief onder €33 hanteert, wordt aangenomen dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst. Dit rechtsvermoeden van werknemerschap betekent dat werkgevers verplicht zijn om sociale premies en belastingen af te dragen, zoals bij werknemers in loondienst. 

2. Gezagscriterium en inbedding in de organisatie: Een belangrijk element van de Wet VBAR is het verduidelijkte gezagscriterium. Dit bepaalt of een zzp’er werkelijk zelfstandig is of dat de werkrelatie feitelijk onder het gezag van de opdrachtgever valt. Als de zzp’er werkzaamheden uitvoert die essentieel zijn voor de kernactiviteiten van het bedrijf en onder leiding werkt, wordt dit gezien als een dienstverband. Dit zogenaamde "inbedding"-criterium is bedoeld om situaties te voorkomen waarin zzp'ers structureel werk verrichten dat in een dienstverband thuishoort. 

3. Financiële en operationele zelfstandigheid: De wet maakt ook onderscheid op basis van de mate waarin de zzp’er zelf ondernemersrisico draagt. Een zelfstandige moet bijvoorbeeld financieel verantwoordelijk zijn voor het resultaat van zijn werkzaamheden, zelf de benodigde materialen en middelen meebrengen, en beschikken over specifieke expertise die niet structureel aanwezig is binnen de organisatie van de opdrachtgever. 

Wet VBAR beoordeeld door de Raad van State 

De Wet VBAR is recent beoordeeld door de Raad van State, het hoogste adviesorgaan van de regering. Dit is een cruciale fase in het wetgevingsproces. De Raad van State beoordeelt het wetsvoorstel op juridische kwaliteit, handhaafbaarheid, maatschappelijke impact en financiële gevolgen. Hieruit volgde een advies aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Eddy van Hijum, die het wetsvoorstel eventueel kan aanpassen op basis van de feedback van de Raad. 

De raad van State heeft negatief geadviseerd over dit wetsvoorstel. Naar de mening van de raad van state schieten de wetsvoorstellen van de overheid tekort in fundamentele hervormingen. Er is kritiek dat het vaste contract niet wordt aangepast en dat samenhangende hervormingen op gebieden zoals sociale zekerheid en fiscaliteit ontbreken. Het advies van de raad luidt:

• De voorgestelde maatregelen zullen naar verwachting slechts beperkte effecten hebben.
• Er is meer aandacht nodig voor de rechtvaardiging van verschillen in behandeling en de beheersing van risico’s bij herkwalificatie van arbeidsrelaties.

Wat dit concreet betekent voor bedrijven, is dat de wet nog niet definitief is. Er kunnen nog aanpassingen komen op basis van het advies van de Raad van State. De verwachting is echter dat de kern van de wet, zoals de criteria voor zelfstandigheid en schijnzelfstandigheid, gehandhaafd zullen blijven. Na de beoordeling door de Raad van State zal de wet verder behandeld worden in de Tweede Kamer, waar deze mogelijk verder kan worden aangepast voordat deze definitief wordt aangenomen. 

Dit betekent dat bedrijven nog wat tijd hebben om zich voor te bereiden, maar vanaf 1 januari 2025 zal de Belastingdienst weer actiever gaan handhaven op schijnzelfstandigheid onder de huidige regels. Het is daarom essentieel dat bedrijven nu al hun zzp-contracten en werkrelaties onder de loep nemen om toekomstige boetes en naheffingen te voorkomen. 

Impact op bedrijven: meer risico's en administratieve lasten 

Voor bedrijven die sterk afhankelijk zijn van zzp'ers, brengt de Wet VBAR aanzienlijke risico's met zich mee. Als een arbeidsrelatie niet correct wordt ingeschat, kan dit leiden tot forse financiële en juridische gevolgen. De Belastingdienst zal vanaf 2025 actiever gaan handhaven, en bedrijven die zzp'ers onterecht als zelfstandigen inhuren, lopen het risico op boetes en naheffingen voor niet betaalde sociale premies en belastingen. 

Bovendien zorgt de invoering van de Wet VBAR voor meer administratieve lasten. Bedrijven zullen nauwgezet moeten vastleggen waarom ze een bepaalde werkrelatie als zelfstandigheid beschouwen, en ze zullen contracten regelmatig moeten herzien om te zorgen dat ze voldoen aan de nieuwe criteria. Dit vraagt niet alleen meer tijd en kosten, maar verhoogt ook de juridische risico’s. 

Is franchise een oplossing voor de gevolgen van de Wet VBAR? 

Voor bedrijven die gewend zijn om met veel zelfstandigen te werken, kan franchise een aantrekkelijke oplossing zijn. In een franchiseformule werken zelfstandige ondernemers onder de vlag van een bedrijf, maar blijven ze formeel juridisch onafhankelijk. Dit biedt een duidelijke scheiding tussen de franchisegever en de franchisenemer, waardoor het risico op schijnzelfstandigheid wordt beperkt. 

In een franchiseovereenkomst is het voor de Belastingdienst veel duidelijker dat de werkrelatie op basis van echte zelfstandigheid plaatsvindt. Franchisenemers dragen ondernemersrisico’s, investeren in hun eigen bedrijf en hebben volledige verantwoordelijkheid voor hun bedrijfsvoering. Dit maakt franchise een oplossing die beter voldoet aan de criteria van de Wet VBAR, zoals het dragen van financiële risico's en de zelfstandigheid in bedrijfsvoering. 

Voordelen van franchise: 

• Duidelijke juridische scheiding: De franchisenemer is een zelfstandige ondernemer met volledige verantwoordelijkheid voor zijn eigen onderneming. 

• Minder risico op schijnzelfstandigheid: Franchisenemers voldoen eerder aan de eisen van de Wet VBAR, omdat ze verantwoordelijk zijn voor hun eigen investeringen en ondernemersrisico's dragen. 

• Flexibiliteit: Bedrijven kunnen toch gebruikmaken van zelfstandigen zonder het risico op boetes en naheffingen door schijnzelfstandigheid. 

Hoe kunnen bedrijven zich voorbereiden op de Wet VBAR? 

Hoewel de Wet VBAR pas in 2026 van kracht wordt, is het verstandig om nu al maatregelen te nemen om voorbereid te zijn op de veranderingen. Bedrijven die werken met zzp'ers moeten hun huidige contracten evalueren en ervoor zorgen dat deze voldoen aan de nieuwe criteria van de Wet VBAR. 

Herzie bestaande contracten: Zorg ervoor dat contracten met zelfstandigen voldoen aan de nieuwe criteria voor zelfstandigheid, zoals het dragen van financiële risico's en de mate van zelfstandigheid in de uitvoering van het werk. 

Overweeg alternatieve structuren zoals franchise: Franchise biedt een duidelijkere juridische structuur en vermindert het risico op schijnzelfstandigheid. Door met franchisenemers te werken, kun je flexibele arbeidskrachten inzetten zonder in conflict te komen met de nieuwe regels. 

Blijf op de hoogte van de ontwikkelingen: De Wet VBAR is nog niet definitief, maar de handhaving van schijnzelfstandigheid zal in de toekomst strenger worden. Zorg ervoor dat je up-to-date blijft met de laatste ontwikkelingen in de wetgeving. 

Blijf op de hoogte en onderneem tijdig actie 

Ben je benieuwd wat de Wet VBAR specifiek voor jouw organisatie betekent? Vul het formulier op deze pagina in om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen of neem contact op voor een vrijblijvend adviesgesprek.  

Samen kijken we hoe je jouw huidige situatie kunt optimaliseren en of franchise een geschikte oplossing is voor jouw bedrijf.