Zorgde Corona ook voor crisis in contracten?

De coronacrisis: we kunnen er kort over zijn; het was een humanitaire én een economische ramp. In allerlei branches nam de vraag naar producten en diensten aanzienlijk af. Onzekerheid was troef. De "anderhalvemetersamenleving" was tijdelijk ingebed in ons systeem. De horeca en Retail leden grote verliezen en de sport- en fitnessscholen bleven lang dicht. Maar gelukkig (!) gold deze misère niet voor elke branche. De supermarktsector, de food delivery & take-away en de pakketbezorgdiensten in z’n algemeenheid realiseerden omzetten waar men zelfs in een economische hoogconjunctuur van smult.

Toch hebben deze impactvolle tijden voor ingrijpende wijzigingen gezorgd. Denk daarbij aan andere bedrijfsprocessen, verdienmodellen of andere noodzakelijke investeringen. Zaken die een zodanige invloed op de inhoud van de samenwerking hebben dat het vereist is om in het contract vast te leggen. Maar kan of mag dat zo maar?

De praktijk

Koelewijn & Partners ondersteunt franchiseorganisaties in elke branche. Zo staan wij in contact met bedrijven die zowel de positieve als de negatieve gevolgen van de coronatijd hebben ervaren.

Een voorbeeld:

Een horeca franchiseformule heeft tijdens de Lock down het bezorgproces operationeel gemaakt. Eerder deed het restaurant niet aan bezorging aan huis. Om toch ‘onder de klanten’ te blijven en nog wat inkomsten te genereren, hebben zij geïnvesteerd in transportmiddelen, verpakkingsmaterialen, IT-structuur om bestellingen en betalingen af te handelen en zijn er aanpassingen in het menu gedaan. Bezorging gebeurde eerder nog op basis van vrijwilligheid, maar franchisegever wilde dit integreren in het concept en na de Lock down verplichten voor alle franchisenemers.

Hoe hier mee om te gaan in het licht van contractuele verplichtingen?

De Wet Franchise en het contract

Sinds 1 januari 2021 is de Wet Franchise in werking getreden. Deze wet geeft aan dat franchisegever de franchisenemer op tijd moet informeren bij ingrijpende tussentijdse wijzigingen. Dat kunnen allerlei wijzigingen zijn. De franchisegever wil bijvoorbeeld een webshop beginnen, een ander assortiment voeren of, zoals in het voorbeeld hierboven, investeren in bezorgfaciliteiten. Maar hij kan ook de fee verhogen of andere tussentijdse kosten voor franchisenemer invoeren. Voor al deze voor franchisenemer ingrijpende veranderingen moet de franchisegever, tenzij het niet boven de in het contract opgenomen drempelwaarde uit komt, vooraf toestemming vragen en aan franchisenemer alle relevante informatie geven. Deze informatie moet helder en duidelijk zijn. Een franchisenemer moet de informatie kunnen begrijpen en deze moet zo nodig een toelichting bevatten.

Op tijd

Maar wat is ‘op tijd’ in een crisis situatie? Het is voor te stellen dat de ongewone omstandigheden er voor gezorgd hebben dat franchisegevers versneld beslissingen hebben moeten nemen. Waarschijnlijk zou er vroeger meer over vergaderd en overlegd zijn. Ga er vanuit dat deze slagvaardigheid nodig is om het hoofd te kunnen bieden aan onvoorziene omstandigheden. En wees blij met ontwikkelingen die inspelen op veranderende marktomstandigheden.

Drempelwaarde en instemming

Deze tijdigheid geldt ook als de franchisegever een wijziging doorvoert die een vooraf afgesproken drempelbedrag voorbij gaat. Een drempelbedrag betekent dat de franchisegever de franchiseformule niet eenzijdig kan wijzigen als de impact hiervan boven een bepaalde (financiële) grens. Daarbij bepaalt de wet dat wijzigingen die de franchisegever wil doorvoeren boven de drempelwaarde, alleen met instemming van de franchisenemer mogen worden doorgevoerd.

Franchisegever kan deze instemming op twee manieren verkrijgen. Als er meerdere franchisenemers binnen een formule zijn, kan dit met meerderheid van stemmen vanuit de franchisenemers. De andere optie is dat franchisegever dit individueel regelt met alle franchisenemers die door de wijzigingen geraakt worden. Het is dus essentieel om drempelwaardes op te nemen die voor zowel franchisegever als franchisenemers redelijke en werkbaar zijn.

Lees meer over hoe wij u kunnen helpen jouw franchiseovereenkomst up-to-date te krijgen op: Franchisewet update

Overmachtsbepalingen

Wat deze pandemie ons allemaal tevens geleerd heeft, is dat de toekomst per definitie onvoorspelbaar is. Veel van de maatregelen die genomen zijn en de impact daarvan op bedrijven had niemand zich voor corona voor kunnen stellen. De impact die dit heeft op bedrijven valt onder overmacht. De tekst hierover in het burgerlijk wetboek is echter zeer beperkt. Slechts één artikel, als volgt:

"Een tekortkoming kan de schuldenaar niet worden toegerekend, indien zij niet is te wijten aan zijn schuld, noch krachtens wet, rechtshandeling of in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komt."

De praktijk heeft intussen uitgewezen dat dit in veel gevallen onvoldoende is. Daarom kan het verstandig zijn om in het franchisecontract ook een aparte overmachtsbepaling op te nemen. Bijvoorbeeld waarin staat dat de betreffende verplichtingen voor de duur van de overmacht worden opgeschort en hierna weer automatisch hervatten. Zo is een juridisch grijs gebied te voorkomen.

Communicatie is key!

Juist in crisistijden! Vanuit de franchisebranche hebben ons veel verhalen en ervaringen bereikt. Daar waar men vanaf de eerste crisisdag intensief met elkaar communiceerde zien we dat franchisegever en franchisenemers veel van elkaar geprofiteerd hebben. En daardoor sterker uit de strijd komen. Het dagelijks delen van best practices, persoonlijke video’s vanuit de franchisegever, het oprichten van een Corona-task force-commissie, zijn slechts enkele voorbeelden van hoe men naast elkaar is gaan staan. Een cliché, maar gedeelde smart is halve smart. Ook lastigere zaken als juridische wijzigingen en de juiste vastlegging daarvan, hoeven dan niet te leiden tot een contractcrisis.

Tot slot

Een vraag die je je als franchisegever in ieder geval moet stellen; voldoen de contracten die in andere, misschien betere tijden zijn opgesteld nog wel? Of zijn er wijzigingen nodig? Als je als franchisegever en franchisenemer op een bepaald moment een overeenkomst met elkaar sluit, kun je namelijk niet weten of die afspraken een tijd later nog actueel zijn. Deze crisis leert ons in ieder geval dat eerder gemaakte afspraken door gevolgen van een pandemie drastisch kunnen veranderen.

Meer informatie?

Wil je meer informatie of ondersteuning bij het beoordelen van jouw franchiseovereenkomst? Neem contact met ons op via onderstaande formulier!

Koelewijn en Partners helpt franchiseorganisaties groei realiseren, in elke ontwikkelingsfase van de franchiseorganisatie. Wij adviseren je hoe je vraagstukken aanpakt of wij kunnen het doen voor jou. Alleen of met professionele partners. Ook als je overweegt te gaan starten in de franchise kunnen wij je ondersteunen.