Waarom is de looptijd van franchiseovereenkomsten meestal vijf jaar?

Vijf jaar is met afstand de meest gebruikelijke duur voor een franchiseovereenkomst. Dat wil echter niet zeggen dat franchiseovereenkomsten altijd per definitie een looptijd van vijf jaar moeten hebben.

Waarom vijf jaar als looptijd van de franchiseovereenkomst

Franchise is een duurzame vorm van samenwerking tussen franchisegever en franchisenemer. De looptijd moet zodanig zijn dat beiden bereid zijn om te investeren in de franchiseformule. De hoogte van deze investeringen verschilt voor beide partijen. Zo zal een franchisegever voornamelijk investeren in de doorontwikkeling van de formule. De investering van de franchisenemer is sterk afhankelijk van een aantal factoren, zoals in de retail- en horecabranche; is er een huur- of kooppand, de benodigde aanpassingen aan het pand, werkkapitaal, bevoorrading, etc.

Het is voor de franchisenemer daardoor van groot belang om dat de looptijd van de franchiseovereenkomst zodanig is dat hij zijn investering terug kan verdienen. Activa worden boekhoudkundig normaliter afgeschreven over vijf jaar en goodwill (waaronder de entreefee) mag zelfs over tien jaar afgeschreven worden. Met een looptijd van (minimaal) vijf jaar heeft de franchisenemer dan ook de mogelijkheid zijn investering terug te verdienen.

“Bij McDonalds is het gebruikelijk dat de looptijd van de franchiseovereenkomst zelfs twintig jaar is, omdat er zeer hoge investeringen worden gedaan door franchisenemer.”

De verschillende belangen voor franchisenemer, franchisegever en de consument voor een looptijd van vijf jaar bij franchiseovereenkomsten:

1. In het belang van de franchisenemer

• Vanuit praktisch oogpunt wordt de duur van de franchiseovereenkomst (vaak) gelijkgesteld aan de looptijd van de huurovereenkomst.
• Zodra de investeringen zijn afgeschreven dient vaak opnieuw geïnvesteerd te worden om de onderneming bij de tijd te houden. Het aangaan van een nieuwe franchiseovereenkomst van vijf jaar biedt dezelfde zekerheid.
• Een franchisenemer wil de mogelijkheid hebben om niet voor een te lange periode vast te zitten aan de overeenkomst, de vestiging of zijn activiteiten als blijkt dat het resultaat niet is wat hij er in eerste instantie van verwachtte.
• Het kan zijn dat een franchisenemer een zodanige leeftijd bereikt dat de ondernemersactiviteiten niet meer bij die levensfase past. Bijvoorbeeld, een ondernemer die geen feeling meer heeft met de ontwikkelingen in een bepaalde markt, omdat hij zelf niet meer tot die doelgroep behoort.

Kortom, met een looptijd van vijf jaar wordt een concreet moment gecreëerd voor franchisenemer en franchisegever om in goed overleg te bepalen of beiden erbij gebaat zijn wederom voor een periode van vijf jaar een overeenkomst aan te gaan.

2. In het belang van de franchisegever:

• Het geeft de franchisegever de mogelijkheid om afspraken met betrekking tot de formule te vernieuwen aan de hand van de (markt)ontwikkelingen of bijvoorbeeld nieuwe wettelijke eisen.
• Het biedt de franchisegever de mogelijkheid om onder bepaalde omstandigheden (mits redelijk en billijk) na vijf jaar afscheid te nemen van franchisenemer. De formule en daarmee de eisen die gesteld moeten worden aan de franchisenemers ontwikkelen zich door de jaren heen bijvoorbeeld vaak door. De vraag is dan of een franchisenemer ook de volgende vijf jaren bij de formule past.

3. In het belang van de consument:

• Vijf jaar is in de regel de maximale termijn waarin volgens de Mededingingswet bepaalde concurrentiebeperkende afspraken gemaakt mogen worden indien het gaat om een keten met marktdominantie. Denk hierbij aan een afnameverplichting van artikelen van de franchisegever en een verbod om concurrerende artikelen te verkopen.

Waarom minder dan vijf jaar als looptijd van de franchiseovereenkomst

Er zijn ook omstandigheden waardoor een kortere looptijd van vijf jaar passender kan zijn. Bijvoorbeeld:

• Wanneer een franchisenemer een bestaande franchisevestiging inclusief huurovereenkomst overneemt, zullen franchisenemer en franchisegever de franchiseovereenkomst normaliter gelijk willen stellen aan de resterende duur van het huurcontract. Dit is in veel gevallen dan een looptijd van minder dan vijf jaar.
• Dezelfde overweging geldt indien een franchisenemer een locatie huurt voor een periode korter dan de gebruikelijke termijn van vijf jaar.
• Indien het een laagdrempelige formule betreft zonder grote investeringen. Zoals een dienstverleningsformule zonder fysieke vestiging met een investering van hooguit enkele duizenden euro’s. In deze situatie kan het voor franchisenemer en/of franchisegever wenselijk zijn eerst af te wachten of de samenwerking daadwerkelijk de gewenste resultaat realiseert, zonder lange tijd verplichtingen naar elkaar te hebben.

Tot slot

De lengte van een franchiseovereenkomst is soms ook onderhandelbaar. Hierbij dient wel gerealiseerd te worden dat zowel franchisegever als franchisenemer een risico nemen indien de looptijd dermate kort is dat afscheid genomen kan worden voordat de samenwerking daadwerkelijk vruchten af heeft kunnen werpen.

Bovendien: het verdient altijd de voorkeur om gedurende de looptijd van de franchiseovereenkomst jaarlijks bespreekmomenten in te bouwen om de toekomstplannen te bespreken. Hierbij is het tevens aan te raden dat franchisenemer zijn persoonlijke (financiële) planning opstelt. Daarnaast is het sterk te adviseren ruim een jaar voor afloop van de overeenkomst de eventuele verlenging van de overeenkomst te bespreken. Op deze manier is er voldoende tijd om ook alternatieven te verkennen, bijvoorbeeld het vinden van een andere locatie of een opvolgende ondernemer om de franchisevestiging over te nemen.