Zin en onzin van omzetprognose

Wat me opvalt bij het weerbericht: ook al hebben we vast en mooi weer, er wordt nog altijd 10% kans op regen afgegeven. Het blijft uiteindelijk maar een verwachting en je weet maar nooit… Veel juristen zien geen overeenkomst tussen een omzetprognose en een weersverwachting. Zij zien de omzetprognose als een omzetvoorspelling. Als de voorspelling niet uitkomt, dan zit de voorspeller fout en is deze dus schadeplichtig, stellen zij. 

Dat kan natuurlijk zo zijn. Als de opsteller van de omzetprognose zijn werk niet goed heeft gedaan, nalatig is geweest, dingen buiten beschouwing heeft gelaten of niet heeft onderzocht. Dan kan de opsteller van de prognose - of de franchisegever, die het allemaal zag en liet gebeuren - daarop worden aangesproken en schadeplichtig zijn. 

Twee dingen zou ik in de discussie willen inbrengen: ondernemen betekent risico lopen. Je kunt eenvoudig weg niet alle factoren die van invloed zijn (risico’s) kennen dan wel goed inschatten. Er zijn altijd onvoorziene en niet te voorziene omstandigheden. Als je dat wil uitsluiten, moet je geen ondernemer willen worden. 

Het tweede is: hoe gaan de ondernemers (franchisegever en franchisenemer) om met deze onvoorziene omstandigheden? Doen ze er werkelijk alles aan om de uitdagingen het hoofd te bieden?

Zorgplicht en onderzoeksplicht

De franchisegever heeft een zorgplicht. Hij moet naar beste wetenschap zijn kennis overdragen aan de startende franchisenemer en hem begeleiden, voor zover hij dat heeft beloofd. 

De startende franchisenemer heeft een onderzoekplicht. In zijn hoedanigheid als ondernemer mag je van hem verwachten, dat hij een eigen visie heeft en beseft, waaraan hij begint. Ook mag je van hem verwachten dat hij zich tot het uiterste inspant als ondernemer en niet denkt dat de kabouters het wel zullen doen. Dus niet denken: er ligt een onderbouwde prognose, dus wat kan er nu nog mis gaan? Of wat je ook wel ziet, als het tegenvalt, de oorzaak elders zoeken en niet zelf een oplossing forceren. 

Als je als franchisenemer start bij een kleine beginnende franchisegever, dan mag je niet verwachten, dat de kracht van de formule zich onder alle denkbare marktomstandigheden heeft bewezen. Je krijgt in zo’n situatie meer ondernemersvrijheid en verantwoordelijkheid, maar ook meer ondernemersrisico, dan bij een franchiseorganisatie met al meer dan 100 vestigingen. 

Inmiddels heeft ook de Hoge Raad zich onlangs uitgesproken. Als een franchisegever een prognose maakt, waarbij hij omstandigheden niet wist, maar wel had kunnen weten, dan kan de franchisegever onzorgvuldigheid worden verweten.

Conclusie

Als je als franchisegever een prognose afgeeft, moet je weten wat je doet. Je moet goed aangeven, wat de onderbouwing is en hoe de prognose tot stand is gekomen. Ook moet je zeggen wat de prognose niet is: het is geen voorspelling en geeft geen omzetgarantie. En vooral: het mag geen valse verwachtingen wekken.